FREQUENTIE
Frequentie drukt uit hoe vaak iets gebeurt binnen een bepaalde tijd.
De toonhoogte van een toon -uitgedrukt in hertz (Hz)- wordt bepaalt door het aantal trillingen per seconde.
De grondtoon van een geluid (dus bijvoorbeeld de toon van een piano) is de laagste frequentie die wordt geproduceerd bij het aanslaan van een pianosnaar.
Dit is de toonhoogte die we waarnemen.
De grondtoon is die frequentie waarbij precies 1/2 golflengte op de lengte van de snaar past.
De kwaliteit van de toon wordt verder gekleurd door de boventonen.
Een boventoon is geluid waarvan de frequentie hoger ligt dan de door het oor waargenomen grondtoon van dat geluid.
De onvolmaaktheid mbt het resultaat van een pianostemming varieert per instrument, dit komt door de aan snaarinstrumenten inherente complicerende factor t.w. inharmoniciteit.
HARMONIE
Harmonie is een breed begrip. De pianostemmer streeft naar het in samenklank brengen van alle intervallen en octaven volgens een vast patroon.
Gangbaar geworden is de zg. evenredig- of gelijkzwevende stemming.
Voor een volledig beeld begint u bij Pythagoras.
De verklaring waarom de ene pianostemmer meer tot de verbeelding spreekt dan de ander heeft een aantal oorzaken.
De verdeling van de twaalf tonen binnen een octaaf, zodanig dat alle intervallen zuiver klinken is niet mogelijk.
De frequentieverhoudingen van octaven (1:2), kwint (2:3) en kwart (3:4) zijn wiskundig niet verenigbaar met de grote en de kleine terts (4:5 respectievelijk 5:6).
In de tegenwoordig gebruikte gelijkzwevende stemming wordt deze onvolmaaktheid gelijkmatig verdeeld. Daardoor kan in elke toonsoort gespeeld worden omdat de tonen onderling ongeveer zuiver klinken.
De toonafstanden worden zodanig verdeeld dat de frequenties van alle tonen zich gelijk verhouden (met als nadelig gevolg dat behalve de octaven geen enkel interval zuiver klinkt maar zuiver genoeg voor ons gehoor). Het is nu aan de stemmer om de gewenste en meest fijnzinnige harmonie in de piano te brengen.
De stemmers die uitsluitend op gehoor stemmen hebben een voorsprong voor wat betreft hun eindeloze keuzes.
De pianostemmers die m.b.v. stemapparatuur werken kunnen onder alle omstandigheden trefzeker en foutloos werken.
Stemmers die beide vaardigheden kunnen inzetten zijn het gelukkigst.